ตุ้มนก ตุ้มหนู ... ที่อยู่ของทวยเทพ ..

     ... อาจจะมองเหมือนโมบายห้อยประดับบ้าน อาจจะมองเหมือนเครื่องแขวนธรรมดาที่สีสันจัดจ้าน สดใส .. แต่ที่จริงแล้วคือ "ที่อยู่ของทวยเทพ เทวดา" ของชาวไทดำ ..

    ... ชาวไทดำกระจายตัวอยู่ทั่วภูมิภาคสุวรรณภูมิ ในประเทศไทยมีชาวไทดำอยู่ทุกภาค .. แต่ที่นี่ บ้านนาป่าหนาด อ.เมือง จ.เลย เป็นชุมชนไทดำขนาดใหญ่และยังคงรักษาขนบประเพณีไว้อย่างดี ถึงแม้บางอย่างว่างเว้นการปฎิบัติแต่ก็ยังคงสืบทอดความรู้สู่รุ่นคนรุ่นหลัง ..

   ... " ตุ้มนก ตุ้มหนู"  คือ เครื่องลางของชาวไทดำ ที่ทำเป็นที่อยู่ของทวยเทพ 32 องค์ ที่จะอัญเชิญลงมาอยู่ในตุ้มนกตุ้มหนู .. แต่ละแบบของเครื่องลางนี้ มีหน้าที่ต่างกัน ... 

- เฮือนผีมด ... เป็นบ้านคล้ายหลังคา เป็นที่อยู่ของผีมด ผู้ทำพิธีเชิญทวยเทพลงมา

 - เฮือนเทพต่อ ( ตัวต่อ ) ทรงคล้ายหมอน เป็นที่อยู่ของเทพ (ผี)  32 องค์ (ตน)

- บ้านนก รูปร่างเหมือนเต็นท์

- กลองผีมด เป็นทรงสี่เหลี่ยมจตุรัส เอาไว้ตีเพื่อให้จังหวะขณะประกอบพิธีกรรม

- แผ่นสี่เหลี่ยม 3 แผ่นติดกัน เรียก หัวใจไทดำ

   .... ตุ้มนก ตุ้มหนู จะเปลี่ยนทุก 3 ปี เป็นระยะเวลาที่คาดว่าเทพยดาออกจากตุ้มนก ตุ้มหนูไปแล้ว ต้องอัญเชิญเทพมาใหม่ โดยการเต้นรำบนบ้าน รอบเครื่องเซ่นไหว้จนเทพพอใจ ซึ่ง "หมอมด" จะรู้ว่าเทพทั้ง 32 จะพอใจเมื่อไหร่ จึงจะหยุดรำได้ ซึ่งอาจจะยาวนานถึง 3 วัน 2 คืน

     ... ใน สปป.ลาว และ เวียดนาม ทำตุ้มนก ตุ้มหนู จากวัสดุท้องถิ่น อาจจะเป็นแกนของโสน ไม้เนื้ออ่อน พู่ไม้ไผ่ แล้วทาสี ร้อยเป็นพวง ... 

       ... ถ้าผ่านไปบ้านนาป่าหนาด ก็แวะเวียนไปเยือนและซื้อตุ้มนก ตุ้มหนู มาแขวนที่บ้านก็ได้ทั้งความสวยงามและศิริมงคล ...

จักสานย้อมควัน ... ลายจากไผ่ ... วังสะพุง

.. จักสานเหล่านี้เกิดจากความคิดริเริ่มและประยุกต์จากวิถีชีวิต สู่งานฝีมือละเอียดละออกลายเป็นงานจักสานไม้ไผ่ "ไร้สารเคมี" ....ไผ่ไร่อายุประมาณ 1ปีครึ่ง  นำมาตัดข้อแล้วนำมาผ่าแช่น้ำแล้วนำมาจัก จึงนำไปรมควันที่มาจากเชื้อเพลิงซังข้าวโพด แต่ก่อนเคยใช้แกลบ ขุยมะพร้าว แต่ก็ได้สีไม่สวยนักและเชื้อเพลิงไหม้เร็ว. อีกทั้งเกิดควันที่แสบจมูก จนค้นพบการใช้ซังข้าวโพด. ซึ่งเป็นวัสดุพร้อมทิ้งที่มีอยู่มากมายภายในหมู่บ้าน.

.

.. สีของตอกเข้มจางขึ้นอยู่กับระยะเวลาการรม สีที่เข้มขึ้นคือการรมควันที่นานขึ้น.. เกิดสีหลายระดับ แต่ที่ใช่อยู่ มีสี5สี คือ สีครีม เหลืองอ่อน เหลืองเข้ม น้ำตาลอ่อน น้ำตาลเข้ม...

... ลวดลายต่างๆ คิดขึ้นใหม่จากสิ่งที่เห็นในชีวิตประจำวัน เช่น

-ลายปลาตะเพียนดำ

-ลายฟันปลาขาว

-ลายข้าวสารขาว

-ลายปากปลาขาว

-ลายปากปลาเหลือง

...ผลิตภัณฑ์มีทั้งกระเป๋า กล่องทิชชู กล่องต่างๆ..โดยโครงไม้ทำจากไม้มะม่วง หรือ กระถินณรงค์... หากต้องการสั่งผลิตในแบบที่ต่องกสร ก็สามารถสั่งได้เช่นกัน

ภูทอก ... ทะเลหมอกหน้าร้อน

วันนี้ (3พ.ค.58) .. ตื่นเช้ามาก ตี4 กว่า เตรียมตัวไปภูทอก เพื่อดูทะเลหมอก .. กลางฤดูร้อนแบบนี้ ใครจะคิดว่ามีทะเลหมอก .. แต่ความเฮง มันไม่เข้าใครออกใคร เมื่อตอนค่ำฝนตก .. หมอกเช้าก็ลอยมา ..

.. ขับรถออกจาก เชียงคาน 15-20 นาที ก็ถึงตีนภูทอก ต่อรถกระบะขึ้นภูอีก 5 นาที เสียค่าบริการคนละ 25 บาท ถึงภูทอกสบายสบาย ... จากภูทอก มองเห็นภูหมอนทอดตัวยาวบังดวงตะวันไว้ ทางซ้ายของภูหมอนคือแก่งคุดคู้ มองข้ามไปอีกคือฝั่งเมืองสานะคาม สปป.ลาว เดินหมุนรอบภูทอก ได้เห็นทั้งเมืองเชียงคาน ... เห็นครบจบเต็ม...

... หกโมงเช้า สว่างปาน 9โมง .. จ่ะสว่างป๊าปปปป.. หิวปุ๊ป... ข้าวปุ้นน้ำแจ่วด่วนด่วน!!!......